PARADOKSALNY SKUTEK
Paradoksalnym skutkiem prymatu przyznanego tym procesom, w których wszak uczestniczą też funkcje ludzkiego aparatu światoobrazu, była zamiana miejsc obrazu i rzeczywistości: obrazy rzeczy rysowane przez nasz per- ceiving apparatus uważano za rzeczywistość, natomiast rzeczy prawdziwe za niedoskonałe i przemijające cienie doskonałych i nieprzemijających idei. Idealia sunt realia ante rem — to, co ogólne, jest rzeczywistością przed rzeczą szczególną. „Idea psa”, z której tak ślicznie pokpiwał Christian Morgenstern, ma dla idealisty rangę bytu w sobie, któremu przysługuje wyższa realność niż jakiemukolwiek żywemu psu czy nawet ogółowi wszystkich żywych psów.